آموزش اخلاق به کودکان معمولا به مرور زمان و با توجه به دوره رشدی و شرایط سنی صورت می‌گیرد. بیشتر والدین بر این باورند که یادگیری مفاهیم اخلاقی نیاز به آن دارد که کودک وارد دوره دبستان شود، اما آموزش مفاهیم اخلاقی ارتباط با آموزش تحصیلی ندارد. زمانی که مفاهیم اخلاقی از دوران خردسالی به کودک آموزش داده شود نتایج بهتری در سال‌های آینده برای فرد دارد. آموزش مفاهیم اخلاقی می‌تواند از طریق ابزارهای مختلفی با توجه به سن کودک انجام بگیرد. مهم‌ترین مسئله در آموزش مفاهیم اخلاقی این است که این مفاهیم باید متناسب با سطح رشد شناختی کودک باشد در غیر این صورت نتایج آموزش‌ها مطلوب نخواهد بود. بنابراین آشنایی با اصول کلی آموزش اخلاق به کودکان می‌تواند برای والدین امری حائز اهمیت باشد. با دریافت مشاوره کودک می‌توانید از روش تربیتی و آموزشی خود اطمینان حاصل نمایید.

منبع : آموزش اخلاق و ارزش ها به کودکان

اصول کلی آموزش اخلاق به کودکان

بر اساس نظریه‌های روانشناسی کودک در حیطه اخلاق، رشد اخلاق و قضاوت اخلاقی کودک با سن و رشد شناختی کودک ارتباط دارد. بر مبنای مهم‌ترین نظریه رشد اخلاقی کودک، یعنی نظریه رشد اخلاقی کلبرگ، اخلاق به سه دوره اصلی و 6 زیر مرحله تقسیم می‌شود. عمدتاً رشد اخلاقی کودکان زیر 10 سال بر مبنای اجتناب از مجازات و کسب پاداش است. به عنوان مثال کودکان در این دوران از اصول اخلاقی‌ خاصی پیروی می‌کنند بطوری که از رفتارهایی که پیامد منفی دارد اجتناب می‌کنند و به رفتارهای مطلوب و دریافت پاداش گرایش پیدا می‌کنند. با توجه به این نظریه،  اصول آموزش اخلاقی به کودک باید بر اساس این مفهموم انجام پذیرد.

با این حال باید در نظر داشت که آموزش اخلاق تحت تاثیر اصول فرزندپروری هم قرار دارد، بنابراین برای آموزش اخلاق به کودکان باید عوامل مختلفی را در نظر گرفت که با توجه به وضعیت رشد و ویژگی‌های هر کودک متفاوت است. برای آشنایی بیشتر با شیوه صحیح آموزش اخلاق متناسب با ویژگی‌های کودک خود می‌توانید از یک روانشناس کمک بگیرید. برای آشنایی با جدیدترین روش‌های تربیت کودک کلیک کنید.

روش‌های آموزش اخلاق به کودکان

الگوبرداری

به طور کلی می‌توان گفت که کودک محصول خانواده است، زیرا که کودک بسیاری از اعمال، رفتار و حتی ویژگی‌های اخلاقی را از طریق مشاهده و الگوبرداری توسط والدین و مربیانش یاد می‌گیرد. کودک ممکن است طرز برخورد والدین با دیگران، طرز صحبت کردن محبت آمیز، احترام گذاشتن به افراد و… را از طریق مشاهده یاد بگیرد و خودش آن‌ها در موقعیت‌های مختلف انجام دهد. بنابراین عمدتاً کودکان از طریق همانندسازی با والدینشان بسیاری از مفاهیم اخلاقی را به طور مستقیم و غیرمستقیم از آن‌ها یاد می‌گیرند.

شیوه‌های تقویت رفتار

یکی دیگر از شیوه‎‌های آموزش اخلاق به کودکان شیوه‌های تقویت رفتار مطلوب است. تقویت و تشویق رفتارهای مطلوب کودکان باعث می‌شود تا به مرور زمان یاد بگیرند انجام چه فعالیت‌هایی در چه موقعیت‌هایی مطلوب است. برای آموزش یک مفهوم اخلاقی هیچگاه کودک را تنبیه نکنید، بهترین شیوه آموزش این است که رفتار مطلوب را تقویت کنید، کودک به مرور زمان یاد می‌گیرد که رفتارهای نامطلوبش مورد توجه و پذیرش قرار نمی‌گیرد بنابراین آن‌ها را کنار می‌گذارد.

آموزش با بازی 

یکی دیگر از روش‌های آموزش اخلاق که می‌تواند برای کودکان موثر واقع شود آموزش از طریق بازی است. در حین بازی درمانی و کلاً بازی‌های اجتماعی و بازی‌های چند نفره، کودک به مرور با قوانین بازی‌ها و مفاهیم اخلاقی آشنا می‌شود. ویژگی منحصر به فرد آموزش از طریق بازی این است که کودک در یک موقعیت با همسالان خود قرار دارد. بر اساس نظریه‌های روانشناسی بهترین پیشرفت‌ها و آموزش‌های اخلاقی زمانی انجام می‌گیرد که کودک در کنار همسالانش فعالیتی را انجام دهد و این مفاهیم را به صورت عملی در کنار همسالانش تجربه کند.

آموزش مفاهیم اخلاقی به کودکان

مهمترین مسئله‌ای که در ارتباط با آموزش اخلاق به کودکان وجود دارد این است که کودکان باید مفاهیم و ارزش‌هایی را به شیوه‌های مختلفی از مربیان یا والدین خود یادبگیرند. آموزش این مفاهیم و ارزش‌ها می‌تواند منجر به آموزش اخلاق به کودکان شود.

آموزش اخلاق عدالت به کودکان

درک عدالت یکی از مفاهیم اخلاقی است که کودکان باید به مرور با این مفهوم آشنایی پیدا کنند. در سال‌های اولیه زندگی کودک ممکن است مفهوم عدالت را درک نکند و همه چیز را فقط از نقطه نظر خودش بنگرد. با این حال ممکن است برخی از کودکان در سال‌های اولیه زندگی بی‌عدالتی را تشخیص دهند و نسبت به بی‌عدالتی واکنش نشان دهند. مهم‌ترین نکته این است که درک کودکان در دوره‌های سنی مختلف از عدالت متفاوت است، به عبارت دیگر درک عدالت یک کودک 10 ساله با کودک 3 ساله متفاوت است. والدین باید متناسب با ویژگی سنی هر کودک به ساده‌ترین شکل ممکن مفهوم عدالت را به آن‌ها توضیح دهند.

آموزش احترام گذاشتن

نیاز به مورد احترام بودن و احترام گذاشتن یکی از نیازهای اساسی هر انسانی است. بهترین شیوه آموزش احترام گذاشتن به فرزند این است که خودتان به عنوان والد این رفتار را بهترین شکل ممکن انجام دهید، زیرا شیوه مشاهده الگو و تقلید از والدین بهترین روش برای آموزش احترام به کودک است. همچنین اگر خودتان کودک را با لحنی محترمانه صدا بزنید و صحبت کنید او هم بر همین اساس با شما و دیگران صحبت می‌کند.

آموزش همدلی

همدلی یکی از مسائل اساسی در ارتباط با درک نقطه نظر و درک هیجانات دیگران است. والدینی که نسبت به کودک خود و دیگران به طور همدلانه برخورد کنند، کودکی همدل پرورش می‌دهند. آموزش همدلی به کودک باعث می‌شود تا متوجه شود که هر کسی در زندگی شرایط متفاوتی دارد و نمی‌توان به سادگی دیگران را قضاوت کرد. پرورش ویژگی همدلی باعث می‌شود تا کودک بتواند دنیای دیگران را هم درک کند.

آموزش بخشش

یکی از اصول اخلاقی مهم که با سلامت روان افراد هم ارتباط دارد، بخشیدن اشتباهات دیگران است. والدین می‌توانند توانایی بخشش را از همان دوران کودکی به فرزند خود بیاموزند. امروزه مطالعات روانشناسی مثبت نشان داده که بخشش اشتباهات دیگران باعث می‌شود تا فرد فشار روانی و پریشانی روانی کمتری را تجربه کند، این مسئله علاوه بر اینکه یک موضوع اخلاقی است با سلامت روان هم ارتباط دارد. کودک می‌تواند آموزش بخشش را از طریق مشاهده رفتار والدینش با دیگران یاد بگیرد.

آموزش عذرخواهی

یکی دیگر از مفاهیم اخلاقی که آموزش آن برای کودکان ضروری و حائز اهمیت است آموزش عذرخواهی کردن است. کودکان به دلیل سن پایینی که دارند ممکن است اشتباهاتی را مرتکب شوند، آموزش عذرخواهی کردن باعث می‌شود تا کودک ادب و شجاعت بیشتری از خودش نشان بدهد. همانطور که کودک یاد می‌گیرد تا اشتباهات دیگران را ببخشد باید یاد بگیرد تا اگر خودش کار اشتباهی انجام داد عذرخواهی کند. به یاد داشته باشید که عذرخواهی کردن نباید منجر به تحقیر و سرزنش کودک شود. به عبارتی تحقیر کردن کودک برای عذرخواهی عمل مناسبی نیست و این نکته‌ای است که والدین باید به آن توجه کنند.

برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول